Pomimo że do końca roku pozostało jeszcze wiele dni, już teraz przedstawiamy podsumowanie ponurych statystyk, które powinien poznać każdy polski wędkarz. To opowieść o zatruciach naszych łowisk i towarzyszących im masowych śnięciach ryb – skarbów bezcennych zarówno dla zawodowców, jak i pasjonatów wędkarstwa.
Ocieplenie klimatu i ludzka ignorancja, a także brak miejskich inwestycji umożliwiających oddzielenie zrzutów wód opadowych od ścieków sprawiają, że po każdej ulewie do rzek i jezior trafiają ogromne ilości zanieczyszczeń. Dodatkowo, zrzuty słonej wody pokopalnianej – sprzyjające rozrostowi złotej algi – pozostają praktyką opłacalną dla kopalń, bo oczyszczanie jest kosztowne, a kary za takie zrzuty są symboliczne i nie odstraszają sprawców.
Stawianie krótkoterminowych interesów finansowych ponad dobro środowiska doprowadziło do zachwiania kruchej równowagi ekosystemów wodnych. Wystarczy dziś niewielki impuls zanieczyszczający, by lokalnie wywołać katastrofę w skali niewyobrażalnej jeszcze kilka lat temu. Ciepła zima 2024/2025 dodatkowo utrudniła naturalne oczyszczanie i regenerację wód.
Pierwszym ostrzeżeniem były doniesienia z naszego regionu – rzeka Unieść i jezioro Jamno, dzierżawione przez GR Mielno. Potem informacje o kolejnych incydentach zaczęły napływać lawinowo, kreśląc coraz bardziej niepokojący obraz rzeczywistości.
Marzec 2025
12–21 marca – Mielno (Zachodniopomorskie)
13.03.2025
Informację o śniętych rybach w Mielnie, we wpływającym do jeziora Jamno kanale Uniesta (Kanał Uniesta -prawidłowa nazwa Jamieński Nurt to kanał łączący jezioro Jamno z Morzem Bałtyckim) przekazali mieszkańcy. O sprawie zaalarmowali też Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska. W wyniku zgłoszenia pracownicy PGW Wody Polskie Nadzoru Wodnego w Koszalinie, w środę 12.03.2025 r. sprawdzili stan cieku Uniesta w Mielnie, stwierdzając zaleganie martwych ryb na odcinku około 300 m. Setki śniętych ryb, wielkości od kilku do kilkunastu centymetrów, wskazują na miejscowe skażenie środowiska wodnego. W tej sprawie współpracujemy z koszalińską delegaturą Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Szczecinie, a także z Burmistrzem Mielna i podległymi mu służbami. Powiadomiona została również Policja. Przyczyna: nieustalona (wzmiankowane biogeny, brak potwierdzonych zrzutów ścieków) Skala: ok. 500 kg martwych ryb, głównie narybek 5–8 cm
od 19 marca – Kanał Gliwicki (Śląskie/Opolskie) Przyczyna: potwierdzony wirus CyHV‑2 (karasiowate) Skala (narastająco): do 23.04 – ok. 489,4 kg (odcinek opolski); do 29.04 – ok. 1023 t (kanał łącznie)
Kwiecień 2025
od 14 kwietnia – Odra (Opolskie; m.in.. Koźle–Januszkowice, rejon Krapkowic) Przyczyna: lokalne zakwity glonów i niekorzystne parametry wody; wykryto CyHV‑2 u karasiowatych; wykluczono „złotą algę” Skala (wybrane meldunki): – 23.04: ok. 1110 t (Odra, odcinek opolski) + 489,4 kg (Kanał Gliwicki, odcinek opolski) – 23–24.04: dobowo 670 kg, a następnego dnia 388 kg (Odra + Kanał) – 25.04: dobowo 255 kg (Odra) i 131 kg (Kanał Gliwicki) – 29.04: ok. 2185 t (Odra w woj. opolskim); łącznie Odra + Kanał Gliwicki > 2,5 t
Maj 2025
przełom kwietnia/maja – Odra (odcinek opolski) i Kanał Gliwicki Przyczyna: Kanał – potwierdzony CyHV‑2; Odra – zakwity glonów Skala: dzienne odłowy rzędu setek kilogramów (np. 670 kg 23.04; 388 kg 24.04)
1–12 maja – Kanał Gliwicki (różne sekcje) Przyczyna: lokalne epizody śnięcia (karaś srebrzysty) – pojedyncze przypadki w sekcjach przy śluzach Sławięcice, Kłodnica, Łabędy Skala: od 0,5 kg do 20 kg dziennie w poszczególnych sekcjach
Czerwiec 2025
17 czerwca – Stargard (Zachodniopomorskie) Jednym z najbardziej dramatycznych incydentów czerwca było zatrucie rzeki Iny w Stargardzie. Po intensywnej ulewie doszło tam do awaryjnego zrzutu ścieków komunalnych z miejskiej oczyszczalni poprzez przelew burzowy. Już dwa dni później mieszkańcy i wędkarze zaczęli wyławiać setki kilogramów martwych ryb – troci, szczupaków, okoni oraz innych gatunków, w tym chronionych. Skażenie objęło około 60 km biegu rzeki, a skala zniszczeń była na tyle poważna, że lokalne służby i prokuratura wszczęły postępowanie. Zorganizowano również symboliczny protest w formie żałobnego spływu rzeką. Eksperci szacują, że pełna odbudowa ekosystemu może potrwać nawet kilkanaście lat.
28–30 czerwca – Odra i Regalica (Zachodniopomorskie; odcinek Gryfino–Szczecin, rejon Mostu Cłowego) Pod koniec czerwca 2025 roku doszło do lokalnego incydentu ekologicznego na Odrze i jej odnodze – Regalicy, obejmującym odcinek od Gryfina do Szczecina. W dniach 28–30 czerwca służby monitorujące jakość wód (WIOŚ Szczecin, RZGW) odnotowały gwałtowny spadek poziomu tlenu w wodzie, poniżej 2 mg/l, co doprowadziło do przyduchy. Zjawisko wystąpiło m.in.. przy ujściu Kanału Ciepłego w Gryfinie oraz w rejonie Mostu Cłowego w Szczecinie. Wykluczono obecność złotej algi oraz skażenie chemiczne. Odławiano pojedyncze śnięte ryby w kilku punktach, jednak nie odnotowano masowych śnięć ani dużej skali zanieczyszczenia. Zdarzenie miało charakter rozproszony i krótkotrwały, ale potwierdziło podatność dolnej Odry na zaburzenia tlenowe w warunkach wysokich temperatur i niskiego przepływu.
Lipiec 2025
od 5 lipca – Kanał Gliwicki / rzeka Kłodnica (Śląskie) Przyczyna: zakwit toksycznej „złotej algi”/ Skala: w pierwszych dniach lipca wyłowiono ponad 210 kg ryb; 7 lipca – kolejne 70 kg w ciągu doby; wprowadzono zakaz korzystania z Kłodnicy do końca lipca; dozowano perhydrol, by ograniczyć rozprzestrzenianie się algi do Odry
Sierpień 2025
ok. 12–19 sierpnia – powiat żuromiński (Mazowsze; gminy Lubowidz, Żuromin) Akwen: rzeka Wkra Przyczyna: spływ biogenów i substancji humusowych z torfowisk po ulewnych deszczach; deficyt tlenowy8 Skala: oficjalnie 600–900 kg śniętych ryb; lokalnie opisywano „tysiące” sztuk i „setki tysięcy” narybku; zasięg zanieczyszczenia nawet do 55 km biegu rzeki; użyto aeratorów, wprowadzono zakaz korzystania z rzeki.
Podsumowanie
Miejmy nadzieję, że do końca roku powyższe zestawienie nie będzie musiało zostać uzupełnione o kolejne dramatyczne wpisy.
💧 Na zakończenie pragniemy przypomnieć Wam, Drodzy Wędkarze, kto nasze łowiska reanimuje – swoją wiedzą i pracą dbając o czystość naszych wód i zachowanie ich naturalnego piękna dla przyszłych pokoleń.
prof. Johan Rockström – współtwórca koncepcji granic planetarnych, autor wielu prac dotyczących globalnej odporności systemu Ziemi, w tym wpływu degradacji zasobów wodnych na stabilność klimatu.
„Woda jest cichą walutą, która utrzymuje globalną gospodarkę w ruchu” (Nature Water, 2025).dr hab. Agnieszka Kolada, prof. IOŚ-PIB – twórczyni Makrofitowego Indeksu Stanu Ekologicznego (MISE) do oceny jezior; bada wpływ presji antropogenicznych na roślinność wodną.
„Makrofity są czułym wskaźnikiem zmian jakości wód i presji antropogenicznych w jeziorach” (Hydrobiologia, 2010).dr hab. Agnieszka Pasztaleniec, prof. IOŚ-PIB – specjalistka w ocenie stanu ekologicznego jezior na podstawie fitoplanktonu; autorka wskaźników troficznych i analiz procesów eutrofizacji.
„Fitoplankton jest kluczowym elementem oceny stanu ekologicznego jezior w Europie” (Ecological Indicators, 2014).dr Agnieszka Ochocka – opracowała metody oceny jakości wód oparte na zooplanktonie, bada wpływ zmian klimatycznych na zespoły planktonowe.
„Indeks zooplanktonowy ZIPLA(S) to nowe narzędzie do oceny stanu ekologicznego jezior stratyfikowanych” (Environmental Monitoring and Assessment, 2021).dr Sebastian Kutyła – prowadzi badania nad hydromorfologią jezior i wpływem zlewni na jakość wód; współautor analiz GIS wykorzystywanych w monitoringu ekosystemów wodnych.
„Ocena hydromorfologiczna polskich jezior wymaga określenia granic klas opartych na kryteriach ekologicznych” (Ecohydrology, 2021).prof. Ryszard Chróst – zajmuje się ekofizjologią mikroorganizmów wodnych oraz procesami eutrofizacji; autor prac o roli bakterii w obiegu materii w jeziorach mazurskich.
„Produkcja bakteryjna i degradacja enzymatyczna materii organicznej w jeziorach zależy od stopnia ich eutrofizacji” (Limnology and Oceanography, 2006).prof. Małgorzata Grochowska (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski) – specjalistka w zakresie chemii wód i procesów eutrofizacji, bada wpływ biogenów (azotu i fosforu) na stan jezior i skuteczność rekultywacji.
„Dopływ biogenów z otaczającej zlewni determinuje trofię jezior i tempo ich degradacji” (Ecological Engineering, 2020).prof. Bogusław W. Wawracki (Politechnika Wrocławska) – hydrochemik, zajmuje się wpływem zanieczyszczeń przemysłowych i kopalnianych na wody powierzchniowe oraz metodami ich oczyszczania.
„Skażenia ściekami przemysłowymi i zasoleniem zrzutów pokopalnianych modyfikują mikrobiologiczną i chemiczną strukturę ekosystemów rzecznych” (Journal of Environmental Management, 2019).
