Bałtyk na skraju wycieńczenia – dlaczego?
Morze Bałtyckie zmaga się z poważnymi problemami ekologicznymi, w tym z eutrofizacją, która dotyka aż 97% jego wód. Eutrofizacja to proces przeżyźnienia wód spowodowany nadmiarem biogennych substancji odżywczych, głównie azotu i fosforu, które pochodzą z różnych źródeł, takich jak:
- Rolnictwo: Niekontrolowane stosowanie nawozów oraz niewłaściwe zarządzanie odpadami zwierzęcymi.
- Ścieki komunalne i przemysłowe: Zanieczyszczenia dostające się do rzek i mórz.
- Depozycja atmosferyczna: Zanieczyszczenia przenoszone przez powietrze.
Skutki eutrofizacji
Nadmiar substancji biogennych prowadzi do masowego zakwitu glonów i sinic, co skutkuje powstawaniem tzw. martwych stref – obszarów o niskiej zawartości tlenu, gdzie życie morskie jest znacznie ograniczone. Obecnie martwe strefy zajmują około 17% powierzchni Bałtyku, co negatywnie wpływa na ekosystemy i zdrowie ryb. Eutrofizacja prowadzi również do zamykania kąpielisk morskich ze względu na toksyczność niektórych gatunków sinic.
Zanieczyszczenia plastikowe
Bałtyk jest jednym z najbardziej zanieczyszczonych mórz na świecie, a odpady plastikowe stanowią 60-80% wszystkich odpadów w jego wodach. Plastik dostaje się do morza głównie z:
- Niedostatecznie oczyszczonych ścieków.
- Zagubionych sieci rybackich (tzw. sieci widma).
- Śmieci pochodzących ze statków i instalacji przemysłowych.
Mikrocząstki plastiku są wchłaniane przez organizmy morskie, co prowadzi do ich akumulacji w łańcuchu pokarmowym i może powodować problemy zdrowotne u ludzi.
Przełowienie ryb
Kolejnym poważnym problemem jest przełowienie, szczególnie dorsza bałtyckiego. W lipcu 2020 roku Komisja Europejska wprowadziła zakaz połowów tego gatunku, aby zapobiec dalszemu spadkowi populacji. Przełowienie ma bezpośredni wpływ na rybołówstwo i może prowadzić do utraty miejsc pracy w tym sektorze.
Zagrożenia dla ssaków morskich
Przyłów, czyli przypadkowe złapanie ssaków morskich w narzędzia połowowe, stanowi poważne zagrożenie dla populacji morświnów i fok. Obecnie śmiertelność morświnów w polskich wodach Bałtyku wynosi średnio ponad 4 osobniki rocznie, co jest niezgodne z zaleceniami ochronnymi.
Zatłoczenie Bałtyku
Bałtyk jest jednym z najbardziej zatłoczonych mórz na świecie, co zwiększa ryzyko zanieczyszczeń ropopochodnych. Wzrastająca liczba statków przewożących niebezpieczne substancje oraz instalacji przemysłowych stwarza dodatkowe zagrożenia dla ekosystemu.
Potrzeba działań ochronnych
Aby przeciwdziałać tym problemom, konieczne są działania mające na celu:
- Redukcję odpływu biogenów: Wzmocnienie prawa dotyczącego ochrony środowiska oraz edukacja rolników.
- Ograniczenie zanieczyszczeń plastikowych: Wprowadzenie systemowych rozwiązań dotyczących zarządzania odpadami.
- Ochrona ryb i ssaków morskich: Wdrożenie skutecznych systemów monitoringu i kontroli przyłówu.
Podsumowanie
Morze Bałtyckie stoi na krawędzi ekologicznego wycieńczenia z powodu eutrofizacji, przełowienia oraz zanieczyszczeń. Aby uratować ten cenny ekosystem, niezbędne są skoordynowane działania zarówno na poziomie lokalnym, jak i międzynarodowym, które będą chronić jego unikalną bioróżnorodność oraz zapewnią zrównoważony rozwój rybołówstwa.
Mieszkańcy Pomorza, ekolodzy i politycy wspólnie o ratowaniu Bałtyku.
W Ustce odbyła się kolejna z cyklu przedwyborczych debat Fundacji WWF Polska, z udziałem kandydatek i kandydatów do Parlamentu w jesiennych wyborach, której celem jest przybliżenie lokalnej opinii publicznej pomysłów polityków na rozwiązanie najważniejszych problemów środowiskowych związanych z Bałtykiem i Pomorzem. Tematem, który wywował najwięcej emocji w usteckiej debacie były problemy wynikające z nadmiernych połowów i system ich kontroli. Poruszano również tematy związane ze zmianą klimatu, eutrofizacją, odpadami, w tym sieciami widmo oraz zatopioną bronią chemiczną. W usteckiej debacie udział wzięli: senator Kazimierz Kleina (PO), Marek Toczek (PSL), Ryszard Kwiatkowski (Lewica) i Marcin Wałdoch (Konfederacja). Po przerwie debatę musiał opuścić M. Toczek, a jego miejsce zajęła Danuta Wawrowska (PO). W ostatniej chwili swoją obecność odwołała kandydatka PiS.
Pozdrawiam: Olga Walentynowicz – Fundacja WWF Polska
