Czebaczek amurski (Pseudorasbora parva) to niewielka rybka z rodziny karpiowatych, pochodząca z Północnej Azji (Rosja, Chiny). Wielu naukowców i ekologów zainteresowało się tym gatunkiem jako gatunkiem inwazyjnym w wielu regionach świata, w tym także w Polsce. Jego właściwości rozrodcze oraz tendencja do szybkiego rozprzestrzeniania się stanowią zagrożenie dla rodzimych gatunków ryb i ekosystemów słodkowodnych.
Charakterystyka czebaczka amurskiego:
Długość: Przeciętnie od 7 do 11 cm, przy czym samice są nieco większe od samców.
Ciało: Wydłużone, bocznie spłaszczone, o srebrzystym do żółto-zielonego ubarwieniu.
Łuski: Duże, srebrzące, pokrywają całe ciało rybki.
Otwór gębowy: Znajduje się w położeniu górnym, a ryba jest pozbawiona wąsików.
Zachowanie i żywienie: Czebaczek amurski żywi się planktonem zwierzęcym, owadami, ikrą oraz małymi rybami, co czyni go rybą wszystkożerną. Jednak to właśnie jego różnorodna dieta i szybkie tempo rozrodu sprawiają, że stanowi on poważne zagrożenie dla lokalnych ekosystemów.
Historia w Polsce: Historia introdukcji tego gatunku do Polski sięga lat dziewięćdziesiątych, kiedy to został wprowadzony przypadkowo, najprawdopodobniej wraz z materiałem zarybieniowym karpia. Od tamtego czasu zasiedlił większość nizinnych rzek w Polsce, co wywołało alarm wśród ekologów i naukowców, obawiających się wpływu tego gatunku na lokalną bioróżnorodność.
Zagrożenie dla rodzimych gatunków: Czebaczek amurski jest gatunkiem inwazyjnym, wypierającym rodzime gatunki ryb ze swoich naturalnych siedlisk poprzez konkurencję o pożywienie oraz miejsce do rozrodu. Szybki wzrost populacji i agresywna strategia rozrodcza sprawiają, że ryba ta stanowi poważne zagrożenie dla lokalnej bioróżnorodności.
Zakaz wypuszczania na wolność: W myśl „ROZPORZĄDZENIA MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1 z dnia 27 grudnia 2023 r. oraz Regulaminu PZW” na terenie Polski obowiązuje zakaz wypuszczania na wolność czebaczka amurskiego po jego złowieniu należy go bezzwłocznie uśmiercić. To świadczy o poważności problemu związanego z tym gatunkiem. Ponadto, jego trzymanie w akwariach oraz obrót na terenie Unii Europejskiej jest prawnie ograniczone aktem prawnym.
Czebaczek amurski to gatunek, który wykazuje dużą plastyczność ekologiczną i możliwości przystosowawcze do różnych typów środowisk. W Polsce zasiedla głównie wody stojące i wolno płynące, takie jak starorzecza, stawy, płytkie jeziora, rzeki o wolnym nurcie oraz rowy melioracyjne. Jest to istotny temat z punktu widzenia ochrony naszych rodzimych ekosystemów.
